Ομιλία ως ειδική αγορήτρια ,για το Σχέδιο Νόμου του Υπ. Δικαιοσύνης:
«Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Κύριε Υπουργέ,
Το σχέδιο νόμου που συζητάμε σήμερα κι έχει τον τίτλο «Ρυθμίσεις για την επιτάχυνση της εκδίκασης των εκκρεμών υποθέσεων του ν. 3869/2010 σύμφωνα με τις επιταγές του άρθρου 6 παρ. 1 ΕΣΔΑ…», έρχεται σε μια εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία για την ελληνική οικονομία, όπου τα εισοδήματα πιέζονται ασφυκτικά, οι τζίροι μέσα στο 2020 μειώθηκαν κατά 50 δισεκατομμύρια σύμφωνα με την έκθεση της ΕΤΕ, η ανεργία αγγίζει το 20%, η αναστολή της εργασίας κι εκ περιτροπής εργασία πιέζει ακόμη περισσότερο τους Έλληνες πολίτες.
Και βεβαίως έρχεται λίγη ώρα πριν από το κοινό διάγγελμα του Πρωθυπουργού με τον κο Τσιόδρα, όπου αναμένουμε να ακούσουμε την επιβολή ολικού lockdown λόγω της εκτίναξης των κρουσμάτων και των διασωληνωμένων, με ό,τι συνέπειες αυτό θα συνεπιφέρει στην ελληνική οικονομία. Δυστυχώς αυτό που θα μπορούσαμε να αποφύγουμε θα το ζήσουμε μετά από μια αντιμετώπιση χωρίς σχέδιο, με αποσπασματικότητα, με λάθη και ολιγωρίες. Δυστυχώς η Κυβέρνηση κώφευε στις προτάσεις μας, ενώ ήταν φανερό ότι κώφευε και σε προτάσεις των Επιστημόνων, κάποιες από τις οποίες εφάρμοζε με χαρακτηριστική καθυστέρηση.
Τώρα οδηγούμαστε εσπευσμένως σε ένα lockdown βασικά λόγω των ορίων που έφτασε η προαναγγελμένη αδυναμία του Ε.Σ.Υ .Θα έχουμε όμως την δυνατότητα να συζητήσουμε για τα αίτια, για τις ευθύνες που οδηγηθήκαμε σ΄ αυτό το σημείο. Μην περιμένετε σιωπή. Θα παλέψουμε ενάντια στην πανδημία, θα κάνουμε συνεχώς δημιουργικές προτάσεις , αλλά δεν μπορεί να μην επισημανθούν τα στοιχεία που μας οδήγησαν εδώ. Αυτάρκεια, αυτοθαυμασμός και θάψιμο ευθυνών δεν βοηθούν.
Επιστρέφω στο σημερινό νομοσχέδιο, κι ας μην ξεχνάμε ακόμη, πως το παρόν νομοσχέδιο έρχεται αμέσως μετά από τον νέο Πτωχευτικό κώδικα, ένα νόμο έκτρωμα που πιέζει για μια δήθεν διαπραγμάτευση με τους πιστωτές, και πλέον με αυτό το σχέδιο νόμου συνεχίζετε την δουλειά και προσπαθείτε-λέτε- να επισπεύσετε την εκδίκαση των εκκρεμών υποθέσεων του νόμου Κατσέλη, αίροντας όμως σε μεγάλο βαθμό την ουσία του δικαιώματος δικαστικής προστασίας των πολιτών.
Είναι ειρωνικό, κε Υπουργέ, για να μην πω προκλητικό ο τίτλος του νομοσχεδίου να αναφέρει ότι η επιτάχυνση της εκδίκασης των εκκρεμών υποθέσεων του Ν.3869/10 γίνεται προκειμένου να συμβαδίζει με τις επιταγές της ΕΣΔΑ για μία δίκαιη δίκη, ενώ στην πραγματικότητα κάνει ακριβώς το αντίθετο.
Επιδεινώνει τις προϋποθέσεις για τη διασφάλιση μίας δίκαιης δίκης για τα διάδικα μέρη, σύμφωνα με τις επιταγές του άρθρου 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ.
Κες και κοι συνάδερφοι, για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, ο Ν.3869/2010 ήταν ο πρώτος και μοναδικός νόμος που έδινε προστασία στην πρώτη κατοικία επαρκή και πλήρη.
Όμως, βεβαίως, το γνωρίζουμε όλοι είχαν εμφιλοχωρήσει κάποιες καταχρηστικές συμπεριφορές ή κάποιες αβελτηρίες του δικονομικού συστήματος, που είχαν δημιουργήσει προβλήματα στην εφαρμογή του νόμου.
Ιδιαίτερα οι χρονίζουσες υποθέσεις του Ν. Κατσέλη, οι οποίες προσδιοριζόντουσαν για ημερομηνίες μετά το 2027 και 2028, ήταν και παραμένει ένα μείζον ζήτημα, το οποίο βεβαίως απαιτεί λύση. Κανείς δεν μπορεί να διαφωνήσει σε αυτό.
Και για να μην έχουμε επιλεκτική μνήμη κες και κοι της αξιωματικής αντιπολίτευσης η αλήθεια είναι ότι η προηγούμενη η δική σας Κυβέρνηση, είχε δεσμευτεί από τον Ιούνη του 2018 να κλείσει όλες τις υποθέσεις του ν Κατσέλη μέσα στο 2021. Προς τι η οργή σας λοιπόν;
Όμως θεωρούμε ότι οι οποιεσδήποτε διορθωτικές παρεμβάσεις προβλέπονταν στο σχέδιο νόμο δεν μπορούν να οδηγούν στην αποφλοίωση και την αποστέρηση του δικαιώματος του πολίτη στην πρώτη κατοικία. Και με αυτές τις δικονομικές ρυθμίσεις εκεί μας οδηγείτε.
Είμαστε, λοιπόν, βασικά αντίθετοι στις τροποποιήσεις του ν.3869, όπως τις φέρνετε γιατί δεν λύνουν το πρόβλημα και σε συνδυασμό με το νόμο για τον Νέο Πτωχευτικό Κώδικα θα οδηγήσουν σε ασφυξία χιλιάδες αδύναμα νοικοκυριά.
Θεωρούμε ότι με αυτό το νομοσχέδιο, το 2022 θα κλείσει με μια σειρά μαζικών πλειστηριασμών από κατοικίες οι οποίες σήμερα ήταν στην προστασία του «νόμου Κατσέλη».
Κε Υπουργέ, την ώρα που η χώρα βυθίζεται στο δεύτερο κύμα πανδημίας και τα οικονομικά μέτρα οδηγούν σε μαρασμό μεγάλο τμήμα επιχειρήσεων, εργαζομένων και νοικοκυριών, οι πλειστηριασμοί συνεχίζονται κανονικά και με αμείωτο ρυθμό.
Περιμένουμε λοιπόν με την ανακοίνωση του νέου lockdown σε λίγο την αυτονόητη αναστολή των πλειστηριασμών σε όλη τη χώρα.
Κες και κύριοι συνάδερφοι,
Για να λύσουμε το φαινόμενο της καθυστέρησης στην εκδίκαση των υποθέσεων του νόμου Κατσέλη, όπως αυτό σήμερα έχει διαπιστωθεί σε περίπου 30 ειρηνοδικεία της χώρας, πρέπει πρώτα να καταλάβουμε ποια είναι η αιτία του προβλήματος.
Έχετε αναρωτηθεί πώς οι ειρηνοδίκες, θα ανταποκριθούν και θα διεκπεραιώσουν ένα τεράστιο όγκο υποθέσεων (37.000 περίπου) στον ελάχιστο χρόνο των 6 μηνών εντός του έτους 2021, όπως αυτό προβλέπει το σχέδιο νόμου που φέρνετε , μαζί μάλιστα με τις άλλες υποθέσεις που ήδη έχουν προσδιοριστεί για το ίδιο διάστημα; Θεωρείτε ότι είναι εφικτό;
Για τις δε προσλήψεις ειρηνοδικών που αναφέρετε, κε Υπουργέ μόλις τον τελευταίο χρόνο έχουν κενωθεί 39 θέσεις ειρηνοδικών επιπλέον των κενών που δημιουργήθηκαν τις προηγούμενες χρονιές. Άρα η κάλυψη που αναφέρετε εντός του σν πρέπει να έχει να κάνει με νέες οργανικές θέσεις. Και βεβαίως θεωρούμε αυτονόητο ότι πρέπει να καλύψετε τις θέσεις που κενώθηκαν και να δημιουργήσετε νέες. Αλλιώς κάνετε μια τρύπα στο νερό.
Άρα η αιτία εντοπίζεται όχι στη διαδικασία και τη δικονομία που αλλάζετε, αλλά στην ανεπάρκεια των υποδομών και των ανθρώπινων πόρων, για τα οποία δεν κάνετε κάτι.
Κύριε Υπουργέ, αυτό το νομοσχέδιο πάσχει από παντού.
Υπάρχει καταρχάς μια σειρά από πολύ σοβαρά νομικά ζητήματα.
Το ένα είναι ότι θεωρούμε ότι είναι αντισυνταγματική, άκρως προβληματική η διάταξη η οποία θεωρεί ότι αν δεν γίνουν αυτές οι εγγραφές και οι επαναπροσδιορισμοί στις πλατφόρμες θα θεωρείται ως μηδέποτε ασκηθείσα η αίτηση της άσκησης ένδικου βοηθήματος. Η αναδρομική, δηλαδή, θεώρηση ως μη άσκηση, δημιουργεί πολλά σοβαρά προβλήματα.
Αυτό το νομοσχέδιο πάσχει επίσης από συνταγματικότητα, τόσο σε ότι αφορά το ζήτημα του 221 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας για την αλλαγή διαδικασίας μετά την άσκηση αγωγής, αλλά και γιατί εκ παραλλήλου θα τρέχουν δύο διαδικασίες εκδίκασης υπερχρεωμένων νοικοκυριών. Αφενός στο πλαίσιο της εκουσίας που είναι όσες εκδικάζονται μέχρι 30/06/2021 αφετέρου όσες έρχονται με τον επαναπροσδιορισμό, οι οποίες θα δικαστούν το ίδιο χρονικό διάστημα, ακολουθώντας όμως διαφορετική διαδικασία.
Ο επαναπροσδιορισμός των υποθέσεων, έπρεπε να γίνει οίκοθεν, όπως έγινε και στον COVID19 και με το ν. 4336/2015 στην προηγούμενη φάση του και όχι να γίνεται με την ευθύνη του δανειολήπτη. Σε κάθε περίπτωση, να μη θεωρηθεί η μη υποβολή αίτησης επαναπροσδιορισμού από τον οφειλέτη, ως μηδέποτε ασκηθείσα. Του ρίχνουμε μεγάλο βάρος ευθύνης και του οφειλέτη και του πληρεξούσιου δικηγόρου, καθότι τον μετατρέπουμε, κατ’ ουσίαν, σε κρατικό υπάλληλο, ζητώντας του να ενεργήσει πράγματα, τα οποία όφειλε να κάνει η γραμματεία του δικαστηρίου. Ζητάμε λοιπόν, να μην υπάρχει η ποινή της μηδέποτε ασκηθείσας αιτήσεως, γιατί δεν θα έχει τη δυνατότητα να επανέλθει με νέα αίτηση ο οφειλέτης, σε πολλές περιπτώσεις.
Αναρωτιέμαι πώς είναι δυνατόν ενώ βιώνουμε ένα lockdown εμείς να συζητούμε για τις ασφυκτικές προθεσμίες του συγκεκριμένου σχεδίου νόμου; Ειδικά όταν απαιτεί συγκέντρωση πλήθους στοιχείων των οποίων η εξασφάλιση σε συνθήκες πανδημίας με τον τρόπο που λειτουργούν οι τράπεζες αλλά και οι δημόσιες υπηρεσίες το καθιστούν εξαιρετικά δύσκολο.
Επίσης, να τονίσω ότι ως προς τη διαδικασία δεν γίνεται να αναφέρουμε ότι κάνουμε αναλογική εφαρμογή της τακτικής διαδικασίας, δηλαδή των διατάξεων του 4335 και παράλληλα να περιορίζουμε το χρονικό διάστημα της κατάθεσης προτάσεων και σχετικών από τις 100 ημέρες στις 60. Είναι αδιανόητο για τέτοιου είδους υποθέσεις, οι οποίες είναι ιδιαίτερα αναλυτικές τόσο ως προς τη συλλογή και προσκόμιση εγγράφων όσο και σαν υποθέσεις γενικότερα.
Επίσης δεν γίνεται να έχουμε συμμόρφωση προς την αρχή της δίκαιης δίκης και παράλληλα να έχουμε περιορισμό της καταχρηστικής προθεσμίας έφεσης από διετία σε εξάμηνο. Αρχικά ήταν τρίμηνο κι έγινε εξάμηνο μετά τις αντιδράσεις. Αυτό προφανώς είναι ένα άρθρο, το οποίο θα πρέπει να μεταβληθεί προκειμένου να θεωρηθεί συνταγματικό. Θεωρούμε ότι δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να εκφύγουμε των διατάξεων του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας για τις συγκεκριμένες υποθέσεις. Και αυτό θα δημιουργήσει δύο ταχύτητες.
Σε κάθε περίπτωση, προφανώς είμαστε υπέρ της επιτάχυνσης των διαδικασιών, όχι όμως σε αυτά τα ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα, τα οποία έχουν τεθεί και όχι με αποκλειστικά έγγραφη διαδικασία που αποκλείει την ζωντάνια και τις εγγυήσεις της προφορικής διαδικασίας και βεβαίως όχι με την αδικαιολόγητη σύντμηση των διαδικασιών που αφορούν την κατάθεση προτάσεων και την άσκηση της έφεσης. Όλα αυτά τα θεωρώ, προσωπικά, δικονομικά, αδιανόητα.
Η εφαρμογή αυτού του σ/ν θα είναι λοιπόν προβληματική και θα οδηγήσει σε μαζικές απορρίψεις των υποθέσεων γιατί:
Πρώτον. Οι προθεσμίες είναι πάρα πολύ ασφυκτικές και αυστηρές για τον ίδιο τον οφειλέτη.
Δεύτερον. Γιατί πρέπει να τηρηθεί σε συνθήκες πανδημίας.
Και τρίτον. Γιατί τα περισσότερα δικαστήρια είναι υποστελεχωμένα και θα φτάσουμε στα εξής αποτελέσματα. Είναι βέβαιο αυτό.
Για αυτούς τους λόγους, ακριβώς θεωρώ ότι αυτό το νομοσχέδιο όχι μόνο δεν υπηρετεί τους σκοπούς του άρθρου 6 της ΕΣΔΑ, αλλά αντίθετα τους παραβιάζει.
Όσον αφορά τον Κώδικα δικηγόρων καλωσορίζουμε την αλλαγή που ζήτησε η Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων. Θα περιμέναμε βέβαια να ήταν πιο γενναίες, και πιο σύγχρονες. Θα σταθώ μόνο στην περίπτωση με τους έμμισθους δικηγόρους, καθώς είναι αδιανόητο που δεν περιλήφθηκε στον Κώδικα, ρύθμιση για τους έμμισθους δικηγόρους και ειδικότερα για την εξασφάλιση δικαιωμάτων αυτονόητων όπως επίδομα μητρότητας που δικαιούνται οι έμμισθες δικηγόροι, οι οποίες αν και καταβάλλουν κανονικά τις εισφορές τους πλην όμως δεν πληρώνονται από τον ΕΦΚΑ εδώ και τέσσερα χρόνια.
Όπως και η επίλυση της στασιμότητας στη μισθολογική εξέλιξη των εμμίσθων δικηγόρων του δημοσίου.
Όσον αφορά στις διατάξεις του νομοσχεδίου που ρυθμίζουν σχετικά με την εισαγγελία διαφθοράς και την εξ αρχής δημιουργία της, δεν ήταν λίγες οι ενστάσεις για τη δημιουργία μιας παντοδύναμης εισαγγελικής αρχής που μάλιστα δεν εντασσόταν στην ιεραρχία της εισαγγελικής αρχής, όπως αυτή κατοχυρώνεται στο Νόμο.
Υπάρχουν ορισμένες πολύ σοβαρές περιπτώσεις που ερευνώνται ήδη από τη Δικαιοσύνη για κατάχρηση εξουσίας, στο χειρισμό εκκρεμών υποθέσεων, όπως η πολύκροτη υπόθεση Novartis. Η εισαγγελία εργαλειοποιήθηκε, έχασε την ανεξαρτησία της έναντι της εκτελεστικής εξουσίας και εν τέλει αποτέλεσε κρίσιμο κρίκο μιας αλυσίδας ενεργειών που σήμερα βρίσκονται στο μικροσκόπιο της Δικαιοσύνης.
Θα επαναλαμβάνουμε πως όταν ένας νόμος είναι καλός δεν τον αλλάζουμε απλά και μόνο για να βάλουμε την υπογραφή μας, ως Υπουργοί σε ένα νέο νομοθέτημα. Θεωρούμε, λοιπόν, ότι αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε ουσιαστικά το ζήτημα πρέπει να επιστρέψουμε στην αρχική ρύθμιση του ν. 4022/2011, που προέβλεπε την κατά προτεραιότητα ανάκριση και εκδίκαση των πράξεων διαφθοράς των πολιτικών και των δημόσιων αξιωματούχων και που είχε περάσει ΟΜΟΦΩΝΑ από την Βουλή. Η επιστροφή της εμπιστοσύνης των πολιτών στη Δικαιοσύνη και η ενίσχυση του συνόλου της θεσμικής μας λειτουργίας, με το να ξεκαθαρίζουν γρήγορα στην ποινική διαδικασία τα πολιτικά πρόσωπα.
Καλώς καταργείτε την εισαγγελία διαφθοράς, δια της συγχώνευσης με την εισαγγελία οικονομικού εγκλήματος όμως συνεχίζετε να κάνετε το ίδιο λάθος: να βάζετε ξανά καπέλο στον νόμο 4022/11 που προβλέπει τον φυσικό δικαστή σε αυτές τις περιπτώσεις. Βάζετε δηλαδή ξανά καπέλο στον φυσικό δικαστή.
Κυρίες και κύριοι της Κυβέρνησης,
Είναι προφανές, ότι το παρόν σχέδιο νόμου δεν μπορεί να οδηγήσει λυσιτελώς στην επιτάχυνση των χρονιζουσών εκκρεμών υποθέσεων του Ν. Κατσέλη.
Ούτε σας νοιάζει, ότι υπάρχουν καταδίκες για τη χώρα μας από τα δικαστήρια της Ε.Ε. για την καθυστέρηση απονομής δικαιοσύνης, γιατί εάν συνέβαινε αυτό θα νοιαζόταν συνολικά για την επιτάχυνση όλων των διαδικασιών και όχι μόνον των υπερχρεωμένων νοικοκυριών.
Αντ’ αυτού καταργείτε ουσιαστικά δικαιώματα του πολίτη για παροχή δικαστικής προστασίας στο πλαίσιο των αρχών της ισονομίας, της ασφάλειας του δικαίου και της δίκαιης δίκης.
Κάνετε το χατίρι των τραπεζών και αντιμετωπίζετε αυτές τις υποθέσεις που στην πλειοψηφία τους αφορούν οικονομικά αδύναμα νοικοκυριά σαν περιττό βάρος.
Δεν είναι εποχές που να μπορούμε να χάνουμε την προστασία της πρώτης κατοικίας.
Σε μια εποχή που όλα αναστέλλονται, φόροι, ασφαλιστικές εισφορές, υποχρεώσεις, δεν μπορεί το βασικό θέμα η ικανοποίηση και μόνο των τραπεζών, από μια κοινωνία που είναι πλέον καθημαγμένη και εξοντωμένη μετά από δέκα χρόνια μνημονίων και ήδη δύο σοβαρές υγειονομικών κρίσεις λόγω του κορονοϊού.
Ως Κίνημα Αλλαγής σας καταθέσαμε συγκεκριμένες προτάσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος, στις οποίες δυστυχώς κωφεύσατε .
Γι’ αυτό και θα καταψηφίσουμε το νομοσχέδιο αυτό.
Σας ευχαριστώ θερμά.».
Νάντια Γιαννακοπούλου 