Οι διεθνείς εξελίξεις (πόλεμος, πανδημία, ενεργειακή και περιβαλλοντική κρίση) έφεραν στο φως τις αδυναμίες Κυβερνήσεων και ηγετών, τις δυσλειτουργίες ευρωπαϊκών και παγκόσμιων οργανισμών, το έλλειμμα ευρωπαϊκών αξιών, τις αδυναμίες του νεοφιλελευθερισμού που βασίζεται στην τυφλή πίστη στην ελεύθερη αγορά και το ελάχιστο κράτος.
Από την άλλη όμως, ανέδειξαν την ανάγκη για παγκόσμιες συνεργασίες, ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, ενδυνάμωση των ευρωπαϊκών θεσμών και για πολιτικές που θα έχουν ως επίκεντρο τον άνθρωπό και τις ανάγκες του.
Σε παγκόσμιο επίπεδο πρέπει να επαναπροσδιοριστούν οι πολιτικές, να γίνουν πιο δίκαιες κοινωνικά και να απελευθερωθούν από τον στείρο τεχνοκρατισμό των αριθμών . Οι Κυβερνήσεις πρέπει να αλλάξουν «ρότα» στην πολιτική τους και να στραφούν στην προστασία του ανθρώπου, την κοινωνική δικαιοσύνη και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Σήμερα, στην Πατρίδα μας, μετά από μια δεκαετία βαθιάς οικονομικής και πολιτικής κρίσης, βρισκόμαστε αντιμέτωποι πάλι με νέες προκλήσεις και έντονα προβλήματα.
Έχουμε χρέος να απαντήσουμε στην αγωνία των πολιτών και ιδιαίτερα των ασθενέστερων, των νέων αλλά και των ανέργων που σήμερα δοκιμάζονται.
Οι νέοι που σήμερα δεν βλέπουν ελπιδοφόρες προοπτικές πρέπει να τύχουν ειδικής μέριμνας μέσα από ένα επεξεργασμένο και ολοκληρωμένο σχέδιο παρεμβάσεων και πολιτικών.
Δεν είναι μόνον η ανεργία και η δυσμενής οικονομική συγκυρία του παρελθόντος και του παρόντος, είναι, κυρίως, η έλλειψη μέριμνας από την πολιτεία για την παροχή ευκαιριών αριστείας και εξέλιξης, που διόγκωσαν το φαινόμενο της εκροής ανθρώπινου κεφαλαίου, γνωστό με τον όρο brain drain.
Το brain drain αφορά εκείνο το τμήμα του εγχώριου εργατικού δυναμικού που διακρίνεται από υγεία, υψηλή μόρφωση και εξειδίκευση, μεγάλη κινητικότητα και απασχολησιμότητα και για αυτό έχει αρνητικές συνέπειες για την εγχώρια οικονομία.
Εκτός της ανεργίας και των χαμηλών μισθών, η υστέρηση του εκπαιδευτικού συστήματος στην παραγωγή υψηλής ποιότητας ανθρώπινου δυναμικού και η αδυναμία της εγχώριας οικονομίας να διατηρήσει και να προσελκύσει ταλαντούχους ανθρώπους συμβάλλει στην έξαρση του φαινομένου.
Ως ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής έχουμε επισημάνει πολλές φορές την ανάγκη αναδιάρθρωσης του παραγωγικού μοντέλου της Χώρας μας.
Η ένταση και η δυναμική του φαινομένου καθιστούν επιτακτικά αναγκαίο, την λήψη ουσιαστικών μέτρων για να το αντιμετωπίσουμε προς όφελος τόσο των νέων όσο και της εγχώριας οικονομίας.
Το 2020, η Ελλάδα είχε το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας (17,5%) στους πτυχιούχους ΑΕΙ ηλικίας 25-39. Ποσοστό εντυπωσιακά υψηλότερο από́ τον ευρωπαϊκό́ μέσο όρο της Ένωσης των 27, που βρίσκεται στο 5,7%.
Όσον αφορά στις αποδοχές των πτυχιούχων, η Ελλάδα βρίσκεται σε σχετικά χαμηλή θέση μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ απέχοντας 20 ποσοστιαίες μονάδες από τον μέσο όρο.
H απασχόληση των απόφοιτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης συνδέεται άμεσα με το επίπεδο εκπαίδευσης τους. Όσο υψηλότερο δηλαδή είναι το επίπεδο εκπαίδευσης τόσο υψηλότεροo και το ποσοστό απασχόλησης τους στην αγορά εργασίας. Αυτό καταγράφεται παγκοσμίως, καθώς στην συντριπτική πλειονότητα των χωρών του ΟΟΣΑ, οι κάτοχοι μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών εξασφαλίζουν ευκολότερα εργασία, σε σύγκριση με τους κάτοχους πρώτου πτυχίου.
Όμως, η Ελλάδα εμφανίζει τα χαμηλότερα ποσοστά απασχόλησης στους κατόχους πτυχίου και μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών.
Η εκπαιδευτική μεταρρυθμιστική «στροφή» προς την Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση δεν ήρθε ποτέ.
Ο κ. Σαμαράς μπλόκαρε το νομοσχέδιο της Κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ για την Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση, που ετοιμάστηκε τη διετία 2010-2012.
Ο ΣΥΡΙΖΑ εξάλειψε τα ΤΕΙ από την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και η σημερινή Κυβέρνηση εξαφάνισε την Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση από τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, αντικαθιστώντας την από χαμηλού επιπέδου κατάρτιση.
Σύμφωνα με αξιόπιστες έρευνες , το 25% των νέων ηλικίας 18-24 (Gen Zs) και το 21% των νέων 25-34 (Millennials) μπορούν να πληρώσουν με άνεση τα μηνιαία τους έξοδα, και σχεδόν οι μισοί ανησυχούν για το αυξημένο κόστος ζωής και ζουν με το άγχος του επόμενου μισθού. Τρεις στους δέκα ερωτηθέντες δεν νιώθουν σίγουροι ότι θα μπορέσουν να συνταξιοδοτηθούν με οικονομική άνεση. Περίπου τα τρία τέταρτα των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι η οικονομική ανισότητα αυξάνεται, και μόνο το 28% πιστεύει ότι η οικονομική κατάσταση της χώρας τους θα βελτιωθεί .
Το 43% των νέων ηλικίας 18-24 (Gen Zs) και το 33% των νέων 25-34( Μillennials) έχουν πέρα από την κύρια εργασία τους και μια δουλειά μερικούς ή πλήρους απασχόλησης.
Η Ελλάδα εδώ και χρόνια υποτίθεται ότι εφαρμόζει πολιτικές απασχόλησης των νέων οι οποίες είναι σχεδόν πλήρως συνυφασμένες με την στρατηγική της Ε.Ε και περιλαμβάνουν πολλαπλές δράσεις όπως: Επιδόματα, Εξεύρεση Εργασίας, Ασφάλεια και υγεία, Εκπαίδευση.
Εκ του αποτελέσματος τα παραπάνω έχουν αποτύχει παταγωδώς.
Το Σχέδιο «Ελλάδα 2.0», που εκπόνησε η Κυβέρνηση, χωρίς διάλογο και διάθεση να καταστεί πράγματι Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης της χώρας, ευαγγελίζεται τη δημιουργία νέων άμεσων θέσεων απασχόλησης και το έμμεσο άνοιγμα εξειδικευμένων και καλοπληρωμένων θέσεων εργασίας κυρίως στον χώρο του ψηφιακού κόσμου.
Δεν ακούσαμε κάτι συγκεκριμένο σήμερα, ούτε διαφωτιστήκαμε περαιτέρω.
Σήμερα, απαιτείται η λήψη μέτρων που θα καταπολεμούν αποτελεσματικά την ανεργία, θα διασφαλίζουν την εξεύρεση εργασίας, την εξασφάλιση ενός αποδεκτού επιπέδου διαβίωσης καθώς και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης κ.α.
Οι νέοι δε θέλουν επιδόματα – χαρτζιλίκια, ούτε για να εμβολιαστούν, ούτε για να ζήσουν. Θέλουν αξιοπρέπεια, ανοιχτές επιλογές, δουλειές, αξιοπρεπείς μισθούς, ασφάλιση. Δε θέλουν αδήλωτη εργασία, χαλαρές εργασιακές σχέσεις και εκμετάλλευση.
Συχνά, αναφερόμαστε στην υπογεννητικότητα. Η αδράνεια απέναντι στο δημογραφικό πρόβλημα της χώρας θα κοστίσει μακροχρόνια πολύ ακριβά όχι μόνο σε όρους ΑΕΠ, απασχόλησης, δημοσιονομικών πόρων και κατά κεφαλήν ευημερίας αλλά κυρίως σε Εθνική ισχύ.
Πώς ένα νέο ζευγάρι θα αποφασίσει να τεκνοποιήσει σε μια χώρα όπου η κοινωνική δικαιοσύνη, το δικαίωμα στην εργασία, στην παιδεία και στην υγεία δεν διασφαλίζονται ενώ το κόστος στέγασης είναι υπέρογκο;
Δεν αντιμετωπίζεται το Δημογραφικό χωρίς πολιτικές απασχόλησης των νέων, αξιοπρεπείς μισθούς και χωρίς μια αξιόπιστη πολιτική στέγασης και κοινωνικής κατοικίας.
Δεν καταθέσατε πρόταση για την κοινωνική κατοικία στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Διαχειριστική ανεπάρκεια ή σκοπιμότητα;
Ο Πρόεδρός μας Νίκος Ανδρουλάκης έθεσε στο δημόσιο διάλογο την πρότασή μας για ένα Πρόγραμμα Κοινωνικής Κατοικίας μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, ανάλογο με αυτό της Πορτογαλίας.
Μια πρόταση που εξασφαλίζει θετική προοπτική για τα νέα ζευγάρια. Στηρίζεται στην απόκτηση ενός αποθέματος δημοσίων κατοικιών, που θα διατίθεται προς ενοικίαση. Κάτι που είναι εφικτό, αν εκμεταλλευτούμε τις δημόσιες εκτάσεις και ακίνητα και αξιοποιήσουμε ευρωπαϊκά προγράμματα για την κατασκευή και ανακατασκευή χιλιάδων κατοικιών, που θα διατίθενται προς ενοικίαση με κοινωνικά κριτήρια σε προσιτές τιμές. Ακόμη, θα παρέχονται κίνητρα σε ιδιοκτήτες κατοικιών να νοικιάσουν τις κατοικίες τους, που παραμένουν αναξιοποίητες για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Κλείνοντας, η μείωση της ανεργίας, η εξασφάλιση εργασίας στους νέους, η κοινωνική στέγη και το δημογραφικό είναι κρίσιμα θέματα που συνδέονται και η επίλυσή τους απαιτεί πολιτική βούληση και μακροχρόνιο Εθνικό σχέδιο, με αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων πόρων, του Ταμείου Ανάκαμψης, του νέου ΕΣΠΑ και των Εθνικών πόρων.
