Ομιλία στην εκδήλωση της Ν.Ε. Α’ Θεσσαλονίκης – 17.03.2025
Φίλες και φίλοι,
Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Είναι ιδιαίτερη χαρά μου που βρίσκομαι και πάλι στην όμορφη και αγαπημένη μου Θεσσαλονίκη, που βρίσκομαι ανάμεσά σας για να συζητήσουμε τα θέματα της Ισότητας και είναι πράγματι εξαιρετική η ιδέα για την δημιουργία του Δικτύου « Από τις υποσχέσεις στην δράση» . Πολύ χαρακτηριστικός ο τίτλος, πολύ εύστοχος και πιστεύω ότι έχετε να προσφέρετε πολλά με συνεχείς δράσεις, πρωτοβουλίες, παρεμβάσεις. Πιστεύω ακράδαντα, ότι το Δίκτυο θα κάνει αισθητή την παρουσία του.
Φίλες και φίλοι,
Πριν λίγες μέρες γιορτάσαμε την Ημέρα της γυναίκας. Η ημέρα της γυναίκας είναι μέρα αφιερωμένη στους αγώνες των γυναικών σε όλο τον κόσμο για ισότητα, δικαιώματα, δικαιοσύνη, αυτονόητα πλην ζητούμενα σε εμάς τους πολίτες της Ευρώπης, δυστυχώς ακόμη, εκτός συζήτησης σε πολλές γωνιές της γης τον 21ο αιώνα. Στις 8 Μαρτίου, το μυαλό μας, η σκέψη μας, το ενδιαφέρον μας, η καρδιά μας στρέφεται στις γυναίκες κάθε ηλικίας, κάθε χώρας, βιοτικού επιπέδου, κοινωνικής προέλευσης, εκπαίδευσης, θρησκεύματος ή γλώσσας, σεξουαλικού προσανατολισμού, σε εκείνες που στερούνται δικαιωμάτων, όλο και συχνότερα ακόμη και της ίδιας της ζωής, λόγω του φύλου τους.
Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας αποτελεί κάθε χρόνο αφορμή για να αξιολογηθεί η θέση των γυναικών στην κοινωνία και να εξεταστεί, κατά πόσον υφίσταται, στην καθημερινότητα, η ισότητα των φύλων. Ο αγώνας για ουσιαστική συμμετοχή και εκπροσώπηση των γυναικών σε όλους τους τομείς της κοινωνικής δραστηριότητας, είναι κομμάτι της καθημερινής μας προσπάθειας και σίγουρα δεν τελειώνει σε μια μέρα. Χαιρετίζουμε και στρέφουμε τις ενέργειες μας στις γυναίκες που αγωνίζονται καθημερινά να ανταποκριθούν στους πολλαπλούς τους ρόλους.
Αναγνωρίζουμε και σεβόμαστε όσα έκαναν διαχρονικά Κινήματα, Οργανώσεις, επιστήμονες, μεμονωμένοι πολίτες, άνδρες και γυναίκες για την Ισότητα των Φύλων. Αναγνωρίζουμε τα βήματα που έγιναν στο διάβα του χρόνου για την Ισότητα. Ωστόσο, δεν καταφέραμε να εξαλείψουμε πλήρως τις ανισότητες. Έχουμε πολύ δουλειά να κάνουμε.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε και αντίθετα να το θυμίζουμε και να το κρατάμε σαν μεγάλη παρακαταθήκη ότι η δεκαετία του ‘80 και του ‘90 οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ με νομοθετικές αλλαγές διασφάλισαν την ισότητα μεταξύ των δύο φύλων κατάργησαν την πατριαρχική οικογένεια, τον θεσμό της προίκας ακόμη και την υποχρέωση της γυναίκας να αλλάζει το επώνυμό της μετά το γάμο.
Οι γυναίκες εργαζόμενες απέκτησαν για πρώτη φορά δικαιώματα ίσης μεταχείρισης με τους άνδρες στην απασχόληση, στις συνθήκες εργασίας, στην επαγγελματική εξέλιξη, στις αμοιβές, στον επαγγελματικό προσανατολισμό, την κατάρτιση και στην κοινωνική ασφάλιση.
Δόθηκε η δυνατότητα στις αγρότισσες να γίνουν μέλη συνεταιρισμών, θεσπίστηκε πλήρης και αυτοτελής σύνταξη για την αγρότισσα, χορηγήθηκε επίδομα τοκετού στις ασφαλισμένες στον ΟΓΑ. Καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν είχε εκείνη την περίοδο ανάλογο θεσμικό πλαίσιο.
Σήμερα δυστυχώς η χώρα μας καταλαμβάνει την προτελευταία θέση (με τελευταία την Ιταλία), στην ισότιμη πρόσβαση στην απασχόληση και τις συνθήκες εργασίας. Και τέλος κατέχουμε τη δεύτερη χειρότερη θέση στην Ε.Ε. στην εκπροσώπηση γυναικών στα κέντρα λήψης πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών αποφάσεων
Οι προτάσεις του ΠΑΣΟΚ για Ισότητα και Ισονομία είναι σαφείς:
- Να σταθούμε πλάι στην γυναίκα άνεργη ώστε να βρει δουλειά. Όχι μόνο με πολιτικές για την Ανάπτυξη, αλλά και με ειδικά κίνητρα.
- Να σταθούμε πλάι στην γυναίκα εργαζόμενη και μητέρα. Καμία ανοχή σε διακρίσεις στους χώρους εργασίας, καμία ανοχή σε διαφοροποιημένες αμοιβές. Καμία παραβίαση των δικαιωμάτων της μητέρας. Οι άδειες λοχείας δεν θα μείνουν στα χαρτιά και όταν επιστρέφει η γυναίκα θα πρέπει να ξαναβρίσκεται στη θέση της. Καμία ανοχή σε φαινόμενα σεξουαλικής παρενόχλησης στους εργασιακούς χώρους.
- Να σταθούμε πλάι στην γυναίκα για να επιχειρήσει, να εξελιχθεί. Για να έχουμε αύριο όλο και περισσότερες γυναίκες-στελέχη σε αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις.
- Να σταθούμε πλάι στη μητέρα εργαζόμενη. Κανένα παιδί έξω από βρεφονηπιακούς σταθμούς και Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης.
- Να σταθούμε έμπρακτα δίπλα στις μονογονεϊκές οικογένειες αλλά και να αποκαταστήσουμε τις συντάξεις χηρείας.
- Το τελευταίο διάστημα βλέπουμε όλο και περισσότερα περιστατικά βίας εναντίον των γυναικών, παρακολουθούμε μια έξαρση και των γυναικοκτονιών.
Ας το τονίσουμε. Η βία κατά των γυναικών δεν θα σταματήσει όσο κλείνουμε τα μάτια και τα στόματα. Χρειαζόμαστε δυνατές φωνές και αλληλεγγύη. Η θυματοποίηση ξεκινά από την σιωπή. Είναι δε σημαντικό ότι όλο και περισσότερες γυναίκες βρίσκουν την δύναμη και την αυτοπεποίθηση να καταγγείλουν νοσηρά φαινόμενα σε βάρος τους.
Φαίνεται όμως ότι ακόμα και αυτό, ακόμα και όποια μέτρα έχουν ληφθεί από τον καιρό της πανδημίας και μετά με την καθοριστική συμβολή του ΠΑΣΟΚ με προτάσεις και ιδέες που καταθέταμε στην Επιτροπή Ισότητας της Βουλής , απλά δεν αρκούν. Χρειάζεται ένα ευρύτερο ρεύμα απέναντι σε νοσηρά φαινόμενα, βίαιες συμπεριφορές και σ΄ αυτή την κατεύθυνση έχουν και πρέπει να συμβάλουν καθοριστικά οι άνθρωποι της Παιδείας και του Πολιτισμού.
Αγαπητές κυρίες και αγαπητοί συνάδελφοι,
Ο ρόλος της γυναίκας έχει σίγουρα αναβαθμιστεί τις τελευταίες δεκαετίες, ωστόσο επικρατούν φαινόμενα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε: Οι γυναίκες παραμένουν ο στόχος ενός συγκαλυμμένου, αλλά πολλές φορές βίαιου σεξισμού. Τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας των γυναικών και οι μικρότερες αποδοχές των εργαζόμενων γυναικών.
Η σύγχρονη Ελληνίδα γυναίκα έχει δικαίωμα στην ίση αντιμετώπιση, στην ίση μεταχείριση, στην εργασία και στην αναγνώριση για όσα προσφέρει στην κοινωνία μας.
Επιτρέψτε μου να σταθώ στο θέμα « Γυναίκα και Ηγεσία» , ένα θέμα ευαίσθητο , πολύ περισσότερο που συνδέεται και με δείκτη που η Ελλάδα βρίσκεται πανευρωπαϊκά στις τελευταίες θέσεις.
Παρόλο, που ο όρος «Γυναικεία Ηγεσία» τα τελευταία χρόνια έχει έρθει στο προσκήνιο, τα ευρήματα των ερευνών για την γυναικεία επιχειρηματικότητα και ηγεσία εντοπίζουν με ακρίβεια τα θετικά χαρακτηριστικά της γυναίκας ηγέτιδας. Σε ένα κόσμο που ψάχνει ηγέτες με ενσυναίσθηση και ανθρωποκεντρική προσέγγιση, οι γυναίκες αναδεικνύονται ως καλύτερες στην κάλυψη των προσδοκιών των εργαζομένων, δομούν καλύτερες σχέσεις, επικροτούν την ομαδικότητα και τη συνεργασία.
Όμως, είναι άμεση υποχρέωση μας, να διερευνηθούν τα προβλήματα, αλλά και τα κάθε είδους εμπόδια, που αντιμετωπίζει η Ελληνίδα, και όχι μόνο βέβαια, στην ανέλιξη της. Γιατί σίγουρα αυτά υπάρχουν. Έτσι φτάνουμε στα στατιστικά, που ναι μεν δείχνουν βελτίωση ως προς την αύξηση του ποσοστού των γυναικών, που βρίσκονται σε ανώτερες διοικητικές θέσεις, παρόλα αυτά έχουμε πολύ δρόμο ακόμα.
Για παράδειγμα, σύμφωνα με την παγκόσμια έρευνα της Grant Thornton «Γυναικείο Επιχειρείν 2023: Έμφαση στην ίση εκπροσώπηση», στην Ελλάδα, το ποσοστό των γυναικών που βρίσκονται σε ανώτερες διοικητικές θέσεις κατέγραψε σημαντική άνοδο κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες το 2023, στο 37% έναντι 28% το 2022, σκαρφαλώνοντας στο υψηλότερο επίπεδο που έχει σημειωθεί ποτέ, από τότε που ξεκίνησε η καταγραφή των σχετικών στοιχείων.
Οπότε, είναι εύλογο σαν ερώτημα αλλά και απολύτως χρήσιμο ως προβληματισμός να δούμε τα εξής : Με τα όσα στερεότυπα ισχύουν σήμερα, η γυναίκα αντιμετωπίζεται ως ισότιμη με τους συναδέλφους της; Είναι, πράγματι, αναγκασμένη να αποδεικνύει καθημερινά την αξία και τις ικανότητές της; Σε τι διαφέρει από τους άνδρες συναδέλφους, ως προς την αντιμετώπισή της από τους πελάτες για παράδειγμα; Υπάρχει, πράγματι, πρόβλημα σεξουαλικής παρενόχλησης στους χώρους εργασίας και πώς το αντιμετωπίζει;
Και για να μην περιορίζω τη σκέψη μου, αμιγώς στο επαγγελματικό σκέλος, ας δούμε τί συμβαίνει σχετικά με τη Γυναικεία Ηγεσία, στον χώρο της πολιτικής.
Στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, ούτε το 1/3 δεν αποτελείται από γυναίκες. Το ποσοστό των γυναικών Δημάρχων είναι μόλις 6.6% .Μιλάμε για 22 γυναίκες Δημάρχους και βέβαια για καμία Περιφερειάρχη. Και ας μην ξεχνάμε, ότι και η κα Κατερίνα Σακελλαροπούλου, ως γυναίκα Πρόεδρος της Δημοκρατίας, δέχτηκε αρκετές, μερικές μάλιστα πολύ χυδαίες σεξιστικές επιθέσεις.
Έχουμε επομένως να κάνουμε πολλά και σ΄ αυτό τον τομέα
Κυρίες και κύριοι,
Φίλες και φίλοι,
Δεν μπορούμε να διαχωρίσουμε το ζήτημα των γυναικείων δικαιωμάτων από τις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε ως ανεπτυγμένος κόσμος και ως Ευρωπαίοι. Οφείλουμε να παραμείνουμε στη φωτεινή πλευρά του ανθρωπισμού και των δίκαιων ιδανικών. Αυτός είναι άλλωστε και ο μόνος δρόμος για μια κοινωνία ίσων ευκαιριών και ίσων δικαιωμάτων για όλους.
Ας αφυπνιστούμε, ας μην εφησυχάζουμε.
Ας συνεχίσουμε την προσπάθεια με όραμα για να φτιάξουμε έναν καλύτερο κόσμο.
Για εμάς, για τα παιδιά μας.
