Κύριε Πρόεδρε,
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Ζούμε ώρες, στιγμές δραματικές, στιγμές αγωνίας, γιατί η πυρκαγιά στην Πεντέλη και στις γύρω περιοχές έχει επεκταθεί, φαίνεται να μαίνεται ανεξέλεγκτη λόγω των ισχυρών ανέμων και νομίζω ότι το μόνο το οποίο μπορούμε να πούμε αυτή τη στιγμή και όσο μαίνεται αυτή η μάχη είναι ότι στεκόμαστε στο πλευρό των κατοίκων που δοκιμάζονται στην Πεντέλη, στο Ντράφι, στην Ανθούσα, στην Παλλήνη και βεβαίως στεκόμαστε στο πλευρό και είναι στο μυαλό μας η τεράστια μάχη των πυροσβεστών και των εθελοντών που δίνουν τον πολύ δύσκολο αυτό αγώνα απέναντι στις φλόγες. Νομίζω ότι η Πολιτεία πρέπει στο σύνολό της να κάνει ό,τι είναι πραγματικά δυνατόν για να αντιμετωπίσει γρηγορότερα και αποτελεσματικότερα αυτήν την τραγωδία την οποία ζουν οι κάτοικοι αυτών των περιοχών.
Έρχομαι τώρα στο σημερινό νομοσχέδιο.
Ξέρετε, κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, συζητάμε σήμερα ένα νομοσχέδιο που αφορά ένα πάρα πολύ ευαίσθητο θέμα, ένα θέμα το οποίο μας απασχολεί και μας συγκινεί όλους και βεβαίως αφορά στο βέλτιστο συμφέρον των παιδιών και ειδικά των πιο ευάλωτων παιδιών, των ασυνόδευτων ανηλίκων, παιδιών που έχουν αποχωριστεί από τις οικογένειές τους και βρίσκονται ολομόναχα σε τρίτες χώρες.
Τα δικαιώματα των παιδιών και ειδικά αυτών των παιδιών, των ασυνόδευτων ανηλίκων, εκπορεύονται από τις διεθνείς συμβάσεις, εκπορεύονται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία και διακρίνονται ως μια από τις πιο ευάλωτες ομάδες που χρήζουν απόλυτης πρόνοιας, φροντίδας και προστασίας. Γιατί η παιδική προστασία και ειδικά η προστασία αυτών των παιδιών αποτελεί ύψιστη πολιτειακή υποχρέωση και σε καμία περίπτωση πάνω σε ένα τέτοιο θέμα δεν χωρούν μικροπολιτικές, μικροκομματικές αντιπαραθέσεις. Δυστυχώς, όμως, διαπιστώσαμε στη συζήτηση στις αρμόδιες επιτροπές μια ένταση που θα μου επιτρέψετε να πω ότι δεν ταίριαζε σε καμία περίπτωση με το αντικείμενο της συζήτησης, με την ουσία του θέματος.
Ασφαλώς και υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις, αν μπορούμε να το πούμε έτσι, αλλά είναι τελείως διαφορετικό θέμα αυτό από το να τροφοδοτούνται εντάσεις, και τέτοιου είδους εντάσεις. Είμαστε όλοι αρκετά ευαίσθητοι για τα παιδιά και αξίζει να αναζητήσουμε τις καλύτερες δυνατές λύσεις για τέτοιου είδους ζητήματα συζητώντας με διάθεση συναίνεσης.
Να τα πούμε με το όνομά τους, κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι; Η εκπρόσωπος της Κυβέρνησης ήρθε στην αρμόδια επιτροπή με λυμένο το ζωνάρι -αυτό έγινε ουσιαστικά- για να κάνει καβγά με τον ΣΥΡΙΖΑ -αυτή ήταν η στρατηγική σας, αυτή είναι η πραγματικότητα- και τόσο μάλιστα που είδαμε και πρωτοφανή πράγματα. Είδαμε στη συζήτηση επί των άρθρων την κυρία Υφυπουργό να μην παίρνει καν τον λόγο γιατί έλειπε η εισηγήτρια και οι Βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, για να έρθει η επόμενη συνεδρίαση και να έχουμε μπροστά μας ακόμα μία κυριολεκτικά τοξική συζήτηση από αυτές που κάποιους τους φανατίζουν, όμως θα μου επιτρέψετε να σας πω ότι τη συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών τούς κάνει να αποστρέφονται την πολιτική. Και το χειρότερο είναι ότι όλο αυτό έγινε στο όνομα των ανηλίκων και της προστασίας τους. Οι υψηλοί τόνοι και οι αλληλοκατηγορίες δεν συνέβαλαν προκειμένου να μπορούμε να πούμε ότι είναι δημιουργική αυτή η διαδικασία.
Το σχέδιο νόμου που προτείνεται σήμερα από την Κυβέρνηση έρχεται για να ρυθμίσει ένα ζήτημα που για κάθε λογικό άνθρωπο θα έπρεπε να ήταν ήδη ρυθμισμένο, εφόσον ισχυριζόμαστε πως έχουμε ένα σύστημα προστασίας ασυνόδευτων ανηλίκων που βρίσκονται στη χώρα μας. Όχι μόνο καθυστερήσαμε, αλλά και τώρα που νομοθετούμε φαίνεται πως το κάνουμε κάτω από την πίεση διεθνών και ευρωπαϊκών οργανισμών και βεβαίως επαπειλούμενων κυρώσεων από τη μεριά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Νομίζω ότι σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είμαστε υπερήφανοι γι’ αυτή την κατάσταση, ειδικά όταν στο ευρύτερο αντικείμενο της μετανάστευσης και του ασύλου έχει υπάρξει και μια αξιοσημείωτη χρηματοδότηση από τη μεριά της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η προστασία των ασυνόδευτων ανηλίκων εν γένει αποτέλεσε ένα αντικείμενο για το οποίο ναι, υπήρξε παρέμβαση από τη μεριά της Κυβέρνησης. Αρκετά νωρίς ορίστηκε εθνική συντονίστρια, δημιουργήθηκε το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου και μετά η Ειδική Γραμματεία για τα ασυνόδευτα ανήλικα. Η μεγάλη διαμάχη, η οποία ξεκίνησε από την επιτροπή όμως, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι και συνεχίζεται σήμερα εδώ πέρα, αφορά στη σύγκριση αυτού του σχεδίου νόμου με τον νόμο που καταργεί, αυτόν του ΣΥΡΙΖΑ δηλαδή.
Για να δούμε, λοιπόν, τα επιχειρήματα εφόσον αυτός είναι ο δημόσιος διάλογος που έγινε γι’ αυτή την ιστορία. Ακούσαμε πολλές φορές πως ο νόμος του ΣΥΡΙΖΑ, του Ιουλίου του 2018, είναι, όπως μας είπε η Κυβέρνηση, η αιτία του κακού. Όμως όσον αφορά εκείνο τον νόμο -αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς και θυμόμαστε το τι συνέβη- τα περισσότερα σχετικά άρθρα τα αντιμετωπίσαμε τότε με συναίνεση. Η συντριπτική πλειοψηφία της ελληνικής Βουλής, όλοι μας ψηφίσαμε το μεγαλύτερο μέρος του. Υπήρξαν επιφυλάξεις τότε σε σχέση με το εφαρμόσιμο των διατάξεων, όμως το γενικότερο κλίμα τότε -και της Νέας Δημοκρατίας- ήταν θετικό.
Ο απολογισμός του τι έγινε και χρειαζόμαστε σήμερα αναθεώρηση της νομοθεσίας χάθηκε. Αυτό έπρεπε να συζητήσουμε και τελικά είναι αυτό το οποίο δεν συζητήσαμε μέσα στην ένταση της διαμάχης μεταξύ της Κυβέρνησης και της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης.
Ακούστηκε πως δεν εκδόθηκαν οι απαιτούμενες υπουργικές αποφάσεις. Θυμίζω πως η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έχει περίπου ένα έτος για να το πράξει, αλλά και η σημερινή Κυβέρνηση είχε άλλα τρία έτη για να το κάνει και δεν το κάνατε ούτε και εσείς ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ.
Όποιες λοιπόν και να ήταν οι ευθύνες του ΣΥΡΙΖΑ, δεν δικαιολογείται όλη αυτή η καθυστέρηση μέχρι σήμερα, κύριε Υπουργέ. Καταλαβαίνουμε πως η μεταβίβαση της αρμοδιότητας από το ένα υπουργείο στο άλλο δημιουργεί καθυστερήσεις αφ’ εαυτής και δεν έχουμε πειστεί πως αυτή η μεταβίβαση της αρμοδιότητας ήταν σωστή απόφαση.
Διότι το αντικείμενο της παιδικής προστασίας έχει πλέον, αν θέλουμε να κυριολεκτούμε, διασπαστεί. Απασχολεί δύο διαφορετικά υπουργεία και αυτό βεβαίως δημιουργεί ερωτηματικά και δημιουργεί ζητήματα, δημιουργεί θέματα.
Ο ειδικός αγορητής μας ζήτησε την κλήση στην ακρόαση των φορέων του σωματείου εργαζομένων του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης που θα μπορούσε να φωτίσει τις αποτυχίες του ισχύοντος μέχρι τώρα νόμου, για να καταλάβουμε δηλαδή ποια είναι τα λάθη προκειμένου να μην τα επαναλάβουμε. Ζήτησε το αυτονόητο δηλαδή. Είναι λυπηρό όμως ότι υπήρξε άρνηση, όχι μόνο από το προεδρείο της επιτροπής, αλλά και από τη μεριά της Κυβέρνησης με το επιχείρημα ότι δήθεν το ΕΚΚΑ δεν έχει πλέον αρμοδιότητα.
Και η συνέχεια της διοίκησης, κύριε Υπουργέ; Σβήνουμε μονοκονδυλιά ό,τι έχει θεσμοθετηθεί, ό,τι έχει γίνει, χωρίς εξηγήσεις, χωρίς λογοδοσία, χωρίς τίποτα;
Υπάρχει και άλλο ένα ζήτημα. Το νέο σύστημα στηρίζεται κυρίως στην εκτεταμένη συνεργασία ευρωπαϊκών και διεθνών οργανισμών και μη κυβερνητικών οργανώσεων. Δηλαδή τι πάτε τώρα και κάνετε και φέρνετε; Γίνεται το ακριβώς αντίστροφο απ’ ό,τι κάνετε και διακηρύττετε ότι κάνετε στην υπόλοιπη πολιτική του υπουργείου σας, που έχετε ως κεντρικό σας σύνθημα την ανάκτηση του ελέγχου από τις ΜΚΟ και τους διεθνείς οργανισμούς.
Για να καταλάβουμε δηλαδή, έχετε περάσει με αυτό το νομοσχέδιο στο άλλο άκρο από αυτό το οποίο διακηρύττετε ότι είναι κεντρική σας πολιτική στόχευση και επιλογή;
Το σχέδιο νόμου φαίνεται να παράγει κανόνες και διαδικασίες που θα είναι βιώσιμες όσο υπάρχει παρουσία διεθνών οργανισμών και χρηματοδότηση μη κυβερνητικών οργανώσεων. Μοιάζει σαν ένα πρότζεκτ που δεν έχει σχέση με δημόσια πολιτική. Μοιάζει σαν μια «φωτοβολίδα» που αν φωτίσει, θα φωτίσει για λίγο και μετά θα αφήσει πολύ λίγα πίσω της.
Είναι γνωστό πως η ειδική γραμματεία λειτουργεί με στελέχη που πληρώνονται από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασύλου. Μέχρι πότε όμως θα γίνει αυτό; Άγνωστο μέχρι στιγμής.
Διαβάζουμε πως ο Εθνικός Μηχανισμός Επείγουσας Ανταπόκρισης, αυτός ο μηχανισμός που βρίσκει τα παιδιά τα οποία είναι στον δρόμο και σε κίνδυνο, που κάνει αυτό το πολύ σημαντικό έργο, θα στελεχώνεται με εξωτερικούς συνεργάτες, όχι μεταβατικά, αλλά μόνιμα, κατόπιν απόφασης του ειδικού γραμματέα, και θα απασχολούνται με σχέση δανεισμού εργασίας από ευρωπαϊκούς, διεθνείς και μη κυβερνητικούς οργανισμούς.
Είναι δημόσια πολιτική αυτό, κύριε Υπουργέ; Πού είναι η διοίκηση; Πού είναι έστω η εποπτεία της διοίκησης, ο έλεγχος της διοίκησης; Προφανώς το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου δεν έχει τη σχετική τεχνογνωσία. Ας έμενε λοιπόν η αρμοδιότητα εκεί που ήταν και να γινόταν η προσπάθεια να λειτουργήσει στον φυσικό της χώρο.
Έρχομαι τώρα στην τροπολογία η οποία κατατέθηκε. Οφείλω να ομολογήσω ότι δεν μπορώ να καταλάβω -δεν ξέρω και καλό είναι να μας διαφωτίσετε- ποιο είναι το βέλτιστο συμφέρον το οποίο προφανώς λέτε ότι προστατεύετε. Γιατί με αυτό το οποίο κάνετε νομιμοποιείτε δαπάνες έξι και οκτώ χρόνια πίσω. Μας φέρνετε ένα ολόκληρο κατεβατό δύο σελίδων με δαπάνες που έγιναν με παράτυπο τρόπο, χωρίς ειδική εξήγηση -θα ήθελε τόμο ίσως για να υπάρξουν εξηγήσεις- και μας λέτε να τις νομιμοποιήσουμε εκ των υστέρων.
Ας το κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ που ξέρει προφανώς κάποιες από αυτές που έγιναν κατά τη δική του κυβερνητική θητεία, να μας πει, να μας εξηγήσει και ο ΣΥΡΙΖΑ, να μας εξηγήσετε κι εσείς γιατί το κάνετε.
Συγχωνεύετε το Εθνικό Συντονιστικό Κέντρο Ελέγχου Συνόρων Μετανάστευσης και Ασύλου με τον Ενιαίο Φορέα Επιτήρησης Συνόρων, την μεγάλη καινοτομία σας που δώσατε όλη την αρμοδιότητα του μεταναστευτικού και προσφυγικού ζητήματος σε ένα και μόνο πρόσωπο. Μεγάλη πραγματικά καινοτομία.
Συγχωνεύεται λοιπόν ένας υπαρκτός φορέας που συστάθηκε από κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με έναν φορέα «φάντασμα» που στην πραγματικότητα δεν υπήρξε ποτέ. Αυτό γίνεται! Επειδή δεν έχετε το πολιτικό θάρρος για να αναγνωρίσετε το λάθος σας και να καταργήσετε αυτόν τον φορέα που στην πραγματικότητα δεν υπήρξε ποτέ, να καταργήσετε ένα τίποτα το οποίο φτιάξατε, γεμίσατε τα μέσα μαζικής ενημέρωσης με επικοινωνιακά «πυροτεχνήματα» και τελικά, μηδέν εις το πηλίκο, μια τρύπα στο νερό.
Μετά νομοθετείτε μια θέση μετακλητού με τον βαρύγδουπο τίτλο -να το διαβάσω ακριβώς- «Υπεύθυνος προστασίας θεμελιωδών δικαιωμάτων». Τι θα κάνει αυτός; Θα φιλτράρει τις καταγγελίες για φερόμενες παραβάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων, για να διαβιβάσει, λέει, ό,τι θέλει στις αρμόδιες αρχές.
Ένας άνθρωπος μόνος –αυτός είναι ο φορέας- ο οποίος θα επιλεγεί από την ίδια την Κυβέρνηση για να ελέγξει την Κυβέρνηση και να ελέγξει και να επιλέγει ποιες καταγγελίες θα προωθηθούν για διερεύνηση. Θεωρείτε ότι αυτό είναι σοβαρή ρύθμιση; Έχετε αυτήν την ψευδαίσθηση.
Σας ζήτησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υπάρξουν μηχανισμοί ελέγχου και στο όνομα της χώρας, θα τους ενημερώσετε όταν ψηφίσετε αυτή τη διάταξη πως φτιάξατε μηχανισμό. Αλλά ακούστε, κύριε Υπουργέ, στα σοβαρά θέματα απαιτείται σοβαρότητα και αυτή η σοβαρότητα δεν υπάρχει. Και συνεχίζει να μην υπάρχει και στη θέσπιση επιτροπής για τη συμμόρφωση με τα θεμελιώδη δικαιώματα.
Έτσι συστήνετε «θεσμούς» που ούτε μας λέτε τι θα κάνουν ακριβώς, πώς θα το κάνουν. Νομίζετε ότι έτσι λύνεται αυτό το τεράστιο πρόβλημα. Τι αρμοδιότητα θα έχει η επιτροπή; Κι αυτό είναι ένα ζήτημα που πρέπει να μας εξηγήσετε. Θα έχει την παρακολούθηση των διαδικασιών και της εφαρμογής της εθνικής, ενωσιακής και διεθνούς νομοθεσίας στους τομείς της προστασίας των συνόρων και της χορήγησης διεθνούς προστασίας. Τελεία, αυτό, τίποτε άλλο. Μια πενταμελής επιτροπή με τρία κυβερνητικά μέλη που θα παρακολουθεί και μετά τίποτα. Παρακολούθηση λέει. Δεν λέει κάτι άλλο. Καμία περαιτέρω αρμοδιότητα, καμία αναφορά σε συμμόρφωση. Αναρωτιέμαι ποιον νομίζετε ότι μπορείτε να κοροϊδέψετε με κάτι τέτοιο.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, κύριε Υπουργέ, ειλικρινά σας λέμε ότι εμείς θα θέλαμε να υπάρχει ένα κλίμα συναίνεσης σήμερα. Εμείς δεν κάνουμε αντιπολίτευση για την αντιπολίτευση. Κάνουμε ουσιαστική, σοβαρή, στοχευμένη αντιπολίτευση. Αυτή είναι η έννοια της αντιπολίτευσης και το δείξαμε άλλωστε και χθες στο χθεσινό νομοσχέδιο για την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Εμείς δεν πήγαμε να κρυφτούμε στο «παρών». Εμείς σε πράγματα που θεωρούμε ότι είναι σημαντικά, σοβαρά, ως σοσιαλδημοκρατική δύναμη, βεβαίως και τα υποστηρίζουμε.
Θα θέλαμε κυριολεκτικά λοιπόν να μπορούσε να είχε βρεθεί ένα κλίμα συναίνεσης, θα θέλαμε να μπορούμε -ειλικρινά σας το λέω- να υπερψηφίσουμε διατάξεις με προοπτική και βιωσιμότητα, οι οποίες θα μπορούσαν να διασφαλίσουν σε βάθος χρόνου το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού. Θα μπορούσατε κυριολεκτικά να είχατε φέρει τροπολογία για τους εκατοντάδες Σαϊντού, κύριε Υπουργέ, που υπάρχουν πλέον. Και αυτό είναι ένα μήνυμα ελπίδας πραγματικά ότι υπάρχουν αυτά τα παιδιά και διαπρέπουν, κόντρα σε τόσες δυσκολίες. Και να αποδείξετε λοιπόν, αν είχατε μια σοβαρή προσέγγιση αυτού του τόσο ευαίσθητου θέματος, ότι παρά τις διοικητικές αλχημείες, γιατί αυτό κάνετε, ενδιαφέρεστε να παρέχετε προστασία σε ασυνόδευτους ανηλίκους και σε νέους ανθρώπους. Όμως δεν το κάνετε, γιατί στην ουσία δεν ενδιαφέρεστε.
Όταν λοιπόν φέρετε τέτοιες διατάξεις, όταν σεβαστείτε πραγματικά τον κοινοβουλευτικό διάλογο, όταν φέρετε πραγματικά μια σοβαρή νομοθέτηση για την προστασία αυτών των παιδιών, σε αυτήν την περίπτωση θα τις υπερψηφίσουμε. Το νομοσχέδιο όμως που φέρνετε σήμερα και η τροπολογία την οποία φέρνετε, ξεκάθαρα και βεβαίως αιτιολογημένα, όπως είπε κι ο Ειδικός Αγορητής μας κ. Καμίνης, έχουν την αρνητική μας ψήφο.
Σας ευχαριστώ.
